Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

De Broeders van Liefde construeerden tijdens de periode tussen 1924 en 1972 een ideaalbeeld van de psychiatrische verpleger, via het tijdschrift Ziekenverpleging, later Psychiatrie en verpleging. Deze masterproef onderzoekt welk belang godsdienst had in dat ideaal en hoe dat zich in het blad manifesteerde. Via een discours-analytische benadering wil dit werk een duidelijk beeld scheppen van de verpleger en zijn religiositeit of toch hoe de situatie idealiter was. Het onderzoek bouwt zich op aan de hand van twee grote perioden. Het eerste deel behandelt de periode tussen 1924 en 1956, toen het blad Ziekenverpleging heette. Het tweede hoofdstuk bespreekt het tijdsbestek 1956 tot 1972, toen het tijdschrift doorging onder de naam Psychiatrie en verpleging. Beide delen bestaan uit zeven categorieën die elk een belangrijk aspect van de ideale psychiatrische verpleger omsluiten. De verpleger wordt gekaderd aan de hand van de historische verbeelding, het zelfbeeld en de verhoudingen tot de dokter, patiënt en de ander. Door middel van een selectie artikels verspreid over 50 jaar, is het de bedoeling om het ideaalbeeld zoals het in het tijdschrift aan bod kwam, zo compleet mogelijk te onderzoeken. Welke relevantie had de religieuze inspiratie idealiter voor de verpleger en hoe evolueerde dat doorheen de tijd? Betekende de naamsverandering ook een inhoudelijke breuk? Van Zielenverpleger tot ziekenverpleger wil tegelijk een lacune in de geschiedenis van de psychiatrie en de verpleegkunde ophelderen en een voorzet geven voor verder onderzoek naar de psychiatrische verpleger.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Het interessante bronnenmateriaal, zowel uit de middeleeuwen als de nieuwe tijd, uit archieven als die van parochies, burgerlijke godshuizen, familiearchieven en notariële archieven bleef vaak ongebruikt of werd zelfs vergeten door historici. Deze commissie gaf verder mee vorm aan de ontwikkeling van de 'moderne inventaris' die als wegwijzer van de gebruiker diende. Systematische inventarisatie van kleine archieven was het te bereiken doel. De publicaties daarvan leverden de historici interessant bronnenmateriaal aan dat anders vergeten zou blijven en daardoor waarschijnlijk verloren zou gaan. De aanvang van systematische inventarisatie was daarom een belangrijke stap in het Belgische archieflandschap. Deze inventarissen dienden bovendien als een leidraad voor verder historisch onderzoek. Het archief had immers een centrale plaats verworven in het werk van historici. In het historiografische debat gaat de aandacht steeds uit naar drie grote thema's in verband met de Belgische archiefwetenschap. De algemene overzichten die de evolutie van de Belgische archieven beschrijven, de publicaties die de 'eeuw van Gachard' behandelen en het debat van de recente paradigmawisseling en de komst van het digitale tijdperk. Er bestaat minder aandacht voor de ontwikkelingen van de 'tweede generatie archivarissen' aan het einde van de negentiende eeuw. Dit zorgt voor een zekere lacune in het archivalische-historiografische kader. Daarom handelt dit onderzoek over de werking van de Commission des petites archives, in het kader van de vernieuwingen en veranderingen van het Belgische archiefwezen van de jaren tachtig van de negentiende eeuw tot de jaren tien van de twintigste eeuw. Na het onderzoek omtrent de opleiding werd gefocust op de archivaris en de uitoefening van zijn beroep. De verworven vaardigheden die een archivaris eigen moest zijn, namen hier een prominente plaats in. Verder kreeg de samenwerking met erudieten aandacht om de toenmalige beroepsomschrijving beter te begrijpen. Ten slotte beschreef dit deel de archiefpraktijk, waarbij de openbaarheid van archieven werd besproken. In Je pense donc j'archive speelde de Handleiding voor het Ordenen en Beschrijven van Archieven uit 1898, die opgesteld werd door het Nederlandse trio Samuel Muller Fz., Johan Adriaan Feith en Robert Fruin Th.Az., een belangrijke rol. Binnen deze verschillende fases die het toenmalige archieflandschap vorm gaven, werd de Commission des petites archives benaderd. Kleine archieven waren immers prominente lieux de mémoire en droegen een groot risico om vernietigd te worden. Het uitgangskader van de vernieuwingen en veranderingen in het Belgische archieflandschap dient als context van de institutionalisering en professionalisering van de Belgische archivistiek. Vervolgens werd dieper in gegaan op de Commission des petites archives. In de context van de archivistiek aan het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw besteedde de masterproef aandacht aan de vorming van de historicus aan de universiteit en hoe deze kon doorgroeien tot archivaris. De opleiding tot archivaris, of toch de poging tot het vormen van een dergelijke opleiding, kreeg vorm door voorstellen als die van Charles Piot, Henri Pirenne en Joseph Cuvelier. Mede werd deze poging beïnvloed door het Internationaal Congres voor Archief- en Bibliotheekwezen in Brussel in 1910. Toch zou het idee om een cursus archivéconomie in te voeren op zich laten wachten tot na de Eerste Wereldoorlog.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Deze masterproef gaat over een geschiedenis van paranoia. Concreet genomen biedt het een antwoord op de vraag hoe de conceptualisering van paranoia evolueerde in België van 1909 tot 1980. Dit is nagegaan zowel voor de wetenschap als de cultuur. Iedere gehanteerde bron werd onderworpen aan een kwalitatief onderzoek, met name een inhoudelijke analyse. Voor de wetenschap is de Journal de neurologie et de psychiatrie van de Société de Médecine Mentale de Belgique geanalyseerd. Alsook zijn de drie eerste edities van het internationaal classificatiesysteem Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders van de American Psychiatric Association geanalyseerd. De evolutie van de conceptualisering van paranoia in de cultuur is onderzocht via drie bronnen: het hoorspel Het Geweerschot van Louis Paul Boon (1951), de novellebundel Paranoia van Willem Frederik Hermans (1953) en de film Paranoia van Adriaan Ditvoorst (1967). Uit het onderzoek komt naar voren dat de geschiedenis van paranoia in de wetenschap chaotisch was. Al snel fungeerde de aandoening als een parapluterm voor talloze vormen. Dit maakte de conceptualisering er niet makkelijker op. De invloedrijke Duitse psychiater Emil Kraepelin probeerde om helderheid te creëren, maar zijn poging draaide op niets uit. Aan het begin van de twintigste eeuw trachtten psychiaters om paranoia beter te definiëren, maar verwarring rond de intellectuele vermogens, hallucinaties en acuut of chronisch karakter stond een consensus in de weg. Het debat viel later dan ook stil. Twee Belgische psychiaters probeerden in het midden van de twintigste eeuw het debat terug aan te wakkeren, maar hun theorieën kregen geen gehoor meer. Doordat paranoia fragiel was in de wetenschap, evolueerde het vanaf de jaren 50 onder invloed van de Koude Oorlog van een wetenschappelijke term naar een culturele term. Auteurs en regisseurs creëerden paranoïde personages, maar ze stelden geen expliciete diagnose. Wetenschappelijke objectiviteit maakte voor hen niet uit. Toch wezen bepaalde kenmerken op paranoia in de medische zin: vervolgings- en grootheidswaan, angst, frustratie, sociale isolatie, makkelijk gemanipuleerd zijn en in staat tot moord. Door het bieden van de volledige (sociale) context in hun verhalen, zorgden de auteurs en regisseurs ervoor dat de lezers en kijkers begrepen waar het paranoïde gedrag vandaan kwam.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Geschiedenis Herschreven: Renovatie van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika opende in december 2018 opnieuw haar deuren na een lange renovatieperiode van 5 jaar. Sinds de oprichting van het museum in 1910 werden amper aanpassingen gemaakt aan de permanente tentoonstellen en het museumgebouw. Om die reden werd het AfricaMuseum het laatste koloniale museum ter wereld genoemd. Onder internationale druk werden er rond de eeuwwisselingen plannen gemaakt voor een complete hervorming. Nu het museum terug open is lijkt iedereen gefixeerd te zijn op het dekoloniseringproces van het museum. Is het AfricaMuseum eindelijk gedekoloniseerd lijkt de hamvraag te zijn die iedereen bezighoudt. In de pers en onder academici wordt de renovatie afgeschreven als een mislukte dekolonisatiepoging. Andere aspecten van de renovatie krijgen weinig tot geen aandacht. Mijn onderzoek wil afstappen van die exclusieve blik en wil een museologische analyse brengen van de nieuwe tentoonstelling. Ik ga op zoek naar de nieuwe identiteit van het museum en ga na in welke mate die nieuwe identiteit de permanente tentoonstelling beïnvloed. Binnen de museumstudies zijn heel wat concepten ontwikkeld over hoe een modern museum er moet uitzien en moet functioneren. In het onderzoek staat het wetenschappelijke karakter van het AfricaMuseum centraal. Uit mijn resultaten blijkt echter dat dit wetenschappelijk karakter contrasteert met het dekolonisatieproces. Het museum houdt vast aan haar neutraliteit wat de dekolonisering van het museum als het ware saboteert.

Choose an application

• Reference Manager
• EndNote
• RefWorks (Direct export to RefWorks)

Deze masterproef tracht klaarheid te scheppen over de organisatie van en de onderlinge verhoudingen tussen de verschillende hulporganisaties in het bezette Sint-Niklaas tijdens de Eerste Wereldoorlog. Door de complexiteit van de plaatselijke situatie wordt voorafgaand een beperkte sociaal-economische en sociaal-politieke contextduiding gegeven. Om de positie als nijverheidsmetropool van het Waasland te kunnen handhaven, namen de industriëlen harde maatregelen die voor de arbeiders tot mensonwaardige sociaal-economische toestanden leidden. Deze werden afhankelijk van de steun van officiële en private liefdadigheidsinstellingen. Als reactie hierop en als tegengewicht voor de opkomende socialistische beweging ontstonden de katholieke syndicaten, mutualiteiten en coöperatieven. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd deze prille ontvoogdingsbeweging gefnuikt. De algemene mobilisatie, de dubbele handelsblokkade, de massale opeisingen en de gedwongen tewerkstelling door de bezetter stortten de bevolking in een nog grotere sociaal-economische ellende. De eerste hulpverlening verliep chaotisch doordat de lokale overheid totaal onvoorbereid moest instaan voor een onmogelijk aantal taken. Op 9 augustus 1914 vormde het stadsbestuur van Sint-Niklaas het Vaderlandsch Comiteit voor Onderlinge Hulp. Doordat dergelijke lokale initiatieven de steeds complexere noodsituatie niet meer de baas konden, werd het Nationaal Hulp- en Voedingscomité opgericht. Als private en neutrale organisatie bestond het uit een Algemene Vergadering en een Uitvoerend Comité. Ondanks zijn hiërarchische structuur streefde het naar decentralisatie en verleende het zijn provinciale, regionale en lokale onderafdelingen een grote autonomie. Tot 1916 behoorde Sint-Niklaas tot het Provinciaal HVC van Oost-Vlaanderen (Etappengebiet) en daarna tot het Provinciaal HVC van Antwerpen (Generaal-Gouvernement). Sint-Niklaas trad op 17 maart 1915 met volledige instemming van het stadsbestuur toe tot he...